Historia jeździectwa na olimpiadach sięga 1900 roku. Dzisiaj spośród wielu dyscyplin jeździeckich na igrzyskach olimpijskich można konkurować w trzech: w ujeżdżaniu, skokach przez przeszkody i we Wszechstronnym Konkursie Konia Wierzchowego czyli WKKW. W WKKW rywalizacja odbywa się w ramach trzech konkurencji: ujeżdżenia, jazdy w terenie czyli tzw. cross oraz skoków przez przeszkody. 

Przepisy związków jeździeckich wyraźnie określają m.in. ubiór podczas zawodów. Jak powinien wyglądać strój jeźdźca w trakcie uczestnictwa w dyscyplinach olimpijskich?

Ogólne zasady dotyczące m.in. przebiegu zawodów, wymaganego ekwipunku, dobrostanu konia oraz ubioru samego jeźdźca można łatwo znaleźć w dokumentach udostępnianych przez dwie oficjalne organizacje jeździeckie – Międzynarodową Federację Jeździecką (Fédération Equestre Internationale, czyli FEI) oraz Polski Związek Jeździecki (PZJ). PZJ to jedyna polska organizacja jeździecka, która jest uznawana przez Polski Komitet Olimpijski i Międzynarodowy Komitet Olimpijski. Należy on do FEI, dzięki czemu przepisy związku dotyczące stroju jeźdźca na zawody jeździeckie są zgodne z międzynarodowymi regułami. Ogólne zasady dotyczące ubioru zawodnika upowszechniono na stronie PZJ w publikacji „Przepisy Ogólne. Znaleźć można je w wydaniu 2, ważnym od 1/02/2023, zatwierdzonym uchwałą Zarządu PZJ nr U/3583/01/Z/2023” (źródło: https://pzj.pl/wp-content/uploads/2023/01/PrzepisyOgolne_2023_clean_20230126.pdf).

W artykule 24 o ubiorze zawodnika można przeczytać, że:

• „Ubiór (w tym kolor poszczególnych części ubioru) zawodnika określają przepisy poszczególnych konkurencji jeździeckich. Dotyczy to:
• ochronnego nakrycia głowy,
• koszuli, marynarki i krawatu lub plastronu,
• bryczesów,
• butów jeździeckich,
• rękawiczek,
• ostróg i bata.

(...)

Sędzia prowadzący konkurs może nie dopuścić do startu zawodnika, który nie przestrzega przepisów o obowiązującym ubiorze lub doborze rzędu, bądź którego wygląd odbiega od ogólnie przyjętych pojęć o estetyce i schludnym wyglądzie.
Komisarz zawodów sprawdza zgodność z przepisami stroju zawodników i rzędu koni.
Kompletny ubiór jeździecki obowiązuje zawsze w czasie uroczystości otwarcia, zamknięcia zawodów, prezentacji, startu w konkursie i podczas ceremonii wręczania nagród.
Prawo do noszenia naszywek z godłem państwowym oraz emblematem Kadra Narodowa mają wyłącznie aktualni członkowie kadr narodowych oraz członkowie reprezentacji paraolimpijskiej. Sędzia główny zawodów ma prawo zażądać zdjęcia nieprawnie noszonego emblematu”.

Strój jeźdźca na zawody jeździeckie w ujeżdżaniu – jaki powinien być według przepisów?

Ujeżdżanie uważane jest za królową dyscyplin jeździeckich, dlatego strój zawodnika na tle pozostałych dyscyplin wyróżnia się przede wszystkim elegancją. Ubiór jeźdźca na zawody w ujeżdżaniu precyzyjnie regulują przepisy Polskiego Związku Jeździeckiego (źródło: https://pzj.pl/wp-content/uploads/2021/04/Zal-4-do-regulaminu-ujezdzenia-2021_clean.pdf):

„Obowiązkowy strój:

• kask ochronny z trójpunktowym zapięciem w czarny lub w ciemnym kolorze;
• zawodnicy starsi niż 25 lat dosiadający konia w wieku 7 lat lub starszego mają prawo startu w meloniku, cylindrze (w tym rozprężenie przed konkursem) czarnym lub w ciemnym kolorze**;
• frak/marynarka w dowolnym jednolitym kolorze;
• bryczesy białe lub kremowe;
• koszula z białymi: kołnierzykiem i mankietami;
• krawat lub plastron białe lub kremowe;
• rękawiczki białe, kremowe lub tego samego koloru co marynarka;
• długie buty jeździeckie, czarne lub w ciemnym kolorze(…).
• W przypadku trudnych warunków pogodowych Sędzia Główny może wyrazić zgodę na start w cienkim płaszczu przeciwdeszczowym lub bez marynarki.(…)

** UWAGA: Na zawodach międzynarodowych używanie kasku ochronnego jest obowiązkowe dla zawodników z każdej kategorii wiekowej”.

Strój jeździecki na zawody w skokach przez przeszkody – przepisy FEI i PZJ

Skoki przez przeszkody to najpopularniejsza wśród kibiców konkurencja jeździecka na olimpiadach i zawodach innego typu. Bez wątpienia wpływ mają na to jasne zasady oceniania przejazdu i elegancki strój jeźdźca, szczegółowo opisany w dokumentach PZJ.
Na ten temat można przeczytać w przepisach konkurencji skoków przez przeszkody, które obowiązują od 1 stycznia 2022 roku (źródło: https://pzj.pl/wp-content/uploads/2021/12/Przepisy-B-wydanie-9-2022-clean-1.pdf):

Artykuł 256 UBIÓR I UKŁON

1.1. Zawodnicy zobowiązani są do noszenia stosownego stroju, kiedy pokazują się publiczności. Podczas startu, prezentacji, ceremonii dekoracji, wszystkich zawodników obowiązuje strój zgodnie z pkt. art. 256.1 i 256.3.

1.2. Podczas oglądania toru, zawodnik musi mieć strój czysty i schludny. Zawsze obowiązkowe jest noszenie wysokich butów jeździeckich, białych, kremowych lub jasnobeżowych bryczesów, koszuli z długimi lub krótkimi rękawami, białym krawatem lub białą stójką. Koszula musi mieć biały kołnierzyk. Koszula z długimi rękawami musi mieć białe mankiety.

1.3. Podczas złej pogody, komisja sędziowska może zezwolić na założenie przez zawodników płaszczy lub kurtek przeciwdeszczowych. Jeżeli jest upalnie, komisja sędziowska może zezwolić na jazdę bez marynarek lub fraków.

1.4. Wszystkie osoby dosiadające konia mają obowiązek noszenia ochronnego nakrycia głowy z prawidłowo zapiętym pod brodą mocowaniem. (…) Zawodnik, który gubi podczas przejazdu kask lub paski mocujące jego kasku się odpięły, musi zatrzymać się, nałożyć i zapiąć kask. W takim przypadku zawodnik nie jest karany za zatrzymanie, jednak pomiar czasu nie jest zatrzymywany. Zawodnik, który mając nieprawidłowo zapięty lub rozpięty kask, skacze lub próbuje skoczyć przeszkodę, zostanie wyeliminowany, chyba że natychmiastowa próba zatrzymania i poprawienia kasku mogła by być dla niego niebezpieczna (np. w trakcie pokonywania szeregu lub na jeden czy dwa kroki galopu przed następną przeszkodą). Jedyny wyjątek od tej reguły stanowią pełnoletni zawodnicy, którzy podczas ceremonii dekoracji mogą zdjąć kask w trakcie przyjmowania nagród, grania hymnu narodowego, czy innego fragmentu ceremonii.(…)

1.6. Osoby cywilne startują w konkursach w strojach zatwierdzonych przez ich federacje: marynarka, białe, kremowe lub jasnobeżowe bryczesy, czarne lub brązowe buty. Inne ciemne kolory butów mogą być akceptowane przez PZJ. Buty mogą mieć tylko jeden kontrastujący kolor na cholewach, czubku i/lub wokół pięty. Buty muszą mieć obcas. Koszula może mieć długie lub krótkie rękawy, z białym kołnierzykiem; długie rękawy muszą mieć białe mankiety. Obowiązuje biały krawat lub stójka. Marynarka konkursowa może być dowolnego koloru i musi posiadać guziki skierowane na zewnątrz. Jeśli marynarka posiada kołnierz, musi być to kołnierz z klapami, który może być tego samego koloru co marynarka bądź innego koloru. Lamówki dowolnego koloru dozwolone są tylko wokół kołnierza. Marynarki bez kołnierza są dozwolone pod warunkiem, że kołnierzyk koszuli i krawat są widoczne, gdy marynarka jest zapięta. Jeżeli zawodnicy startują bez fraków (patrz art. 256.1.3 – wyjątki spowodowane warunkami pogodowymi), koszule mogą mieć zarówno krótkie, jak i długie rękawy.(…)

1.11. Ostrogi z obrotowym dyskiem, o dysku karbowanym lub ząbkowanym są zabronione na terenie zawodów; ostrogi z dyskiem, którego krawędź nie jest karbowana lub ząbkowana, są dozwolone. Dozwolone jest używanie wyłącznie jednej ostrogi na każdym z butów”.

Ubiór jeźdźca na Wszechstronny Konkurs Konia Wierzchowego

WKKW to bardzo wymagająca dyscyplina, w której zawody trwają nawet kilka dni. Jeźdźcy, którzy konkurują ze sobą na igrzyskach olimpijskich, muszą mieć na sobie strój zgodny z następującymi przepisami FEI i PZJ (źródło: https://pzj.pl/wp-content/uploads/2020/07/Przepisy_Zawody_Mi%C4%99dzynarodowe_WKKW.pdf):

„538.1 Zasady ogólne

W trakcie startów zawodnik musi zadbać, by jego włosy były spięte i schludne.

538.1.1 Ochronne nakrycie głowy [kask]

W czasie jazdy na terenie zawodów obowiązkowe jest używanie właściwie zapiętego ochronnego nakrycia głowy. Ochronne nakrycie głowy mające zastosowanie w czasie startów musi spełniać jeden z następujących standardów: standard europejski (EN), brytyjski (PAS), północnoamerykański (ASTM) oraz standard przewidziany w Australii i Nowej Zelandii. Brak ochronnego nakrycia głowy w czasie i w miejscu, w którym jest to wymagane, po upomnieniu przez osobę oficjalną, będzie skutkować wręczeniem zawodnikowi żółtej kartki ostrzegawczej, chyba że zaistnieją szczególne okoliczności. Wyjątek stanowią seniorzy, którzy mogą otrzymać pozwolenie na zdjęcie kasku podczas przyjmowania nagród lub hymnu narodowego. Zaleca się, by zawodnicy nie zdejmowali kasku podczas rundy honorowej.

538.1.2 Baty

(…)

c) Próba ujeżdżenia: bat jest niedozwolony podczas wjazdu na teren wokół czworoboku i podczas przejazdu.

d) Próba terenowa i próba skoków: bat nie dłuższy niż 75 cm z nieobciążonym końcem jest dozwolony podczas tych prób.

538.1.3 Ostrogi

a) Zasady ogólne: ostrogi są nieobowiązkowe we wszystkich trzech próbach. Zabronione są ostrogi, które mogą kaleczyć konia.(…)

b) Ostrogi z kółkami: ostrogi z kółkami są dozwolone w trzech próbach oraz podczas treningu/rozprężenia. Jeżeli kółka są używane, to muszą być pionowe swobodnie obracać się oraz być okrągłe i gładkie (ząbki nie są dozwolone).(…)

538.1.4 Buty

Podczas próby ujeżdżenia i skoków buty (oprócz butów przewidzianych przez regulaminy określające strój służbowy) muszą być czarne, brązowe lub czarne z brązowymi wyłogami.

538.2 Próba ujeżdżenia

538.2.1 Ubiór cywilny

W tej próbie obowiązuje strój myśliwski lub klubowy strój jeździecki, biała koszula i krawat, rękawiczki, białe, jasno-beżowe lub kremowe bryczesy, wysokie buty jeździeckie lub sztyblety z pasującymi czapsami z licowej skóry), toczek, ochronne nakrycie głowy [kask] lub cylinder(…).

538.3 Próba terenowa

Podczas tej próby obowiązkowa jest kamizelka ochronna, włącznie z treningiem na przeszkodach terenowych w dowolnym czasie.

538.4 Próba skoków

538.4.1 Ubiór cywilny

W tej próbie obowiązuje strój myśliwski lub klubowy strój jeździecki, biała koszula i krawat, rękawiczki, białe, jasno-beżowe lub kremowe bryczesy, buty jeździeckie. W zawodach CCI1*-Wstępny, CCI2*-L i 3*-L, zawodnicy mogą nosić tweedową marynarkę, jasnobeżowe lub kremowe bryczesy i czarne lub brązowe buty”.

Odpowiedni ubiór jeźdźca na zawody jeździeckie w dyscyplinach olimpijskich to wymóg Polskiego Związku Jeździeckiego i Międzynarodowej Federacji Jeździeckiej, który należy spełnić, aby mieć pewność startu w konkursie. 

Zarówno strojów, jak  i akcesoriów, o których mowa w artykule, szukaj w jeździeckim  sklepie internetowym Cheval.pl!